Một trong những bài tủ. Giờ hãy thưởng thức thần tượng John Williams chơi nào:
Những điều cần biết về Asturias (Leyenda)
1. Vài nét về lịch sử ra đời và tên gọi:
Bản prelude “Asturias-Leyenda” có lẽ là một tác phẩm “guitar Tây Ban Nha”. Bản chuyển soạn tác phẩm này của Andrés Segovia đã trở nên nổi tiếng và phổ biến rộng rãi trong giới guitar đến nỗi thậm chí nhiều người không biết rằng đầu tiên nó được sáng tác dành cho piano.
Isaac Albeniz (1860-1909) viết tác phẩm này vào đầu những năm 1890, hầu như là ở London (nơi ông đang sống, biểu diễn và sáng tác). Tác phẩm lần đầu tiên được nhà xuất bản Juan Bta. Pujol & Co. phát hành năm 1892 với vị trí là khúc mở đầu (prelude) trong một tổ khúc gồm 3 chương có tên “Những bài ca xứ Tây Ban Nha” (Chants d’ Espagne), op. 232. Năm năm sau đó, một lần nữa Juan Bta. Pujol cùng với Hội âm nhạc Tây Ban Nha lại xuất bản một tập tác phẩm gồm có 5 chương, vẫn với Asturias (lúc này chưa có tên gọi như vậy) là khúc mở đầu.
7 năm sau, vào năm 1911 (hai năm sau khi Albeniz mất), nhà xuất bản của Đức tên là Hofmeister đã cho xuất bản bộ “Tổ khúc Tây Ban Nha” (Suite Espanola) “hoàn chỉnh” đầu tiên, op.47. Cần phải nói là, vào năm 1886 nhà xuất bản này đã quảng cáo về một tổ khúc gồm có 8 chương sẽ được phát hành (do lời hứa của Albeniz với nhà xuất bản), tuy nhiên cho đến thời điểm đó thì nhà xuất bản mới chỉ xuất bản được có 4 chương. “4 chương” mới thực chất là do chính nhà xuất bản này nhặt các tác phẩm đã được biết đến trước đó (với những tên gọi khác nhau) và cho vào trong tập tác phẩm “Suite Espanola”, thay đổi tên gọi để cho phù hợp với các tên gọi trong bản quảng cáo 25 năm trước đó. Và trong tập tác phẩm này bản “Prelude” của chúng ta có tên gọi mới “Asturias” (phụ đề là Leyenda), chương thứ 5 trong “Suite Espanola”.
Albeniz đã từng hứa là sẽ cho xuất bản “Suite Espanola” có 8 chương vẽ nên những bức tranh về các vùng đất của Tây Ban Nha: Aragon, Andalucia, Castile, Catalonia, cũng như vùng đất mỏ phía bắc Asturias.) Tập tác phẩm “Chants d’Espagne” mà Asturias lần đầu tiên có mặt hoàn toàn toàn là nói về vùng Andalucia (chứ không phải Asturias), xứ sở của những điệu flamenco, nơi người Moor sinh sống. Chúng ta chỉ cần lấy một một ví dụ đơn giản là vùng Asturias thường được đặc trưng bởi tiếng kèn túi (nhạc cụ truyền thống của vùng này) để thấy rằng ý định sáng tác bản Prelude của Albeniz hoàn toàn không phải để dành cho Asturias. Ngay trong bản thân tác phẩm cũng có sự hiện diện những nét văn hoá đặc trưng vùng Andalucia.
Vậy là đã rõ, tên gọi Prelude do Albeniz đặt cho thì chẳng nói lên điều gì nhiều, còn Asturias thì khiến người ta hiều nhầm. Ngay chính nhà xuất bản cũng đã có phụ đề gọi là Leyenda, tuy rằng đây không phải là do Albeniz đặt cho nhưng tên gọi này có lẽ dễ chấp nhận hơn cả.
2. Ý nghĩa của tác phẩm:
Bản Leyenda (Asturias) của Albeniz là tác phẩm thuộc loại “hình tượng”, trong đó mô tả những câu chuyện thần thoại, từ những trận sấm sét trong Kinh Thánh cho tới những trận động đất có sức tàn phá ác liệt. Tuy nhiên, nỗi nhớ quê hương của Albeniz đã được thể hiện trong tác phẩm một cách lãng mạn hơn nhiều, và rất sáng tạo. Để nói về tổ tiên của người Moor, ông vẽ nên bức tranh âm nhạc mà phần lớn là nói về Alhambra - cung điện và pháo đài của người Moor hướng ra thành phố Andalucia của vùng Granada. Trong cung điện này (nơi mà Albeniz đã ghé thăm vài lần) ông tưởng tượng ra những bản Serenade và Juergas (những bữa tiệc flamenco thâu đêm của người Gipsy) ban đêm, cùng với tiếng guitar và “những ngón tay lười biếng lướt trên phím đàn” guzla, một loại nhạc cụ truyền thống của người Ảrập. Câu trên được trích ra khi Albeniz nói về bản Serenade “Granada” năm 1886:
“Tôi sống và viết một bản Serenade.... chìm trong những nỗi tuyệt vọng, trong hương thơm của hoa, trong bóng râm của những cây bách, và tuyết Sierra. Tôi sẽ không sáng tác trong cơn say của đêm Juerga nữa. Giờ đây tôi tìm về với truyền thống, với guzla, với những ngón tay lười biếng lướt trên phím đàn. Và trên tất cả, một tiếng than thở xé tim..... Tôi muốn Granada, đó là xứ sở của nghệ thuật, của vẻ đẹp và cảm xúc...”.
Những điều ẩn chứa sau Leyenda là gì? Sống ở nước ngoài (hầu hết các tác phẩm mang phong cách Tây Ban Nha của Albeniz đều được sáng tác ở London và Paris), ông luôn nặng nỗi nhớ nhà tha thiết, tới âm thanh của điệu flamenco, tới sự cổ kính, tới những giá trị của người Moor vùng Andalucia. Mặc dù Albeniz là người Catalan, ông vẫn hoá thân mình là một người Moor đi xuyên suốt tác phẩm. Âm nhạc của Albeniz còn phản ánh sự xung đột giữa người Moor với người Cơ đốc ở Tây Ban Nha qua những nét kiến trúc kinh hoàng của nhà thờ Granada, Sevilla và Cordoba, những nhà thờ mà sau đó đã trở thành những Thánh đường Thiên Chúa giáo.
Xem tài năng người Croatia - AnaVidovic chơi bài này:
